Pierwsza elementarna szkoła w Żabiej Woli została założona 20 listopada 1916 roku przez gospodarza dóbr żabiowolskich Pawła Rohlanda. Od samego początku borykała się z wieloma trudnościami lokalowymi i finansowymi, gdyż ówczesne władze austriackie pozostawały obojętne na wysiłki ludzi zakładających legalnie funkcjonujące przybytki wiedzy. Cały ciężar utrzymania i wyposażenia szkoły przejął na siebie Paweł Rohland, zobowiązując się jednocześnie do wypłacania pensji pierwszej nauczycielce - Marii Wyszkowskiej.
Od chwili założenia do roku 1939 szkoła wielokrotnie zmieniała swą siedzibę. Początkowo mieściła się w budynku folwarcznych czworaków, później w prywatnych domach wynajmowanych przez Pawła Rohlanda, jak również w dobudowywanych do nich izbach. W pierwszych latach swego istnienia szkoła liczyła cztery oddziały prowadzone kolejno przez wspomnianą już wyżej Marię Wyszkowską, Wandę Gajewską, Janinę Drzymulską, Janinę Czubińską, Pawła Kwiatka, Józefę Szylerównę, Czesławę Hawryłównę i Zofię Spożarską. Tuż przed wybuchem II wojny światowej żona Pawła Rohlanda - Helena ofiarowała Żabiej Woli niewykończony drewniany budynek, który ogromnym nakładem sił mieszkańców wsi i gminy próbowano zaadaptować na potrzeby szkoły.
Placówka funkcjonowała nieprzerwanie nawet w okresie wojny i okupacji, a jej kierownik pan Koszałko prowadził tajną działalność konspiracyjną. Po wojnie szkołą zarządzali kolejno pani Gęcowa i pan Toruński, którzy musieli borykać się z dużą rozpiętością wiekową uczniów, wciąż niewykończonym budynkiem szkolnym, częstymi nieporozumieniami ze środowiskiem oraz z ustawiczną rotacją nauczycieli. Dochodziło nawet do paradoksalnych sytuacji, gdy kierownik sam uczył sześć oddziałów - wówczas dzieci uczęszczały do szkoły co drugi dzień. Z czasem sytuacja unormowała się, a codzienną pracę kierownika wspierali Aleksandra Wieleba i Katarzyna Kowalik.
W roku szkolnym 1951/52 szkołą kierowała pani Julia Fedak, zaś w roku 1953 jej funkcję przejęła pani Zofia Dobrzyńska (Kowalik), która na stanowisku kierownika pozostawała przez ponad dwadzieścia lat. Z jej inicjatywy trzykrotnie remontowano budynek szkoły unowocześniając i przystosowując go do coraz większej liczby uczniów, a także zalesiono cały teren przyszkolny. W szkole rozpoczęły działalność liczne organizacje młodzieżowe, koła zainteresowań, KGW, ZMW, Szkoła Przysposobienia Rolniczego oraz Uniwersytet Powszechny. Dwukrotnie wprowadzano w życie reformę szkolną, która przyniosła zmianę programów nauczania, jak również utworzenie klasy ósmej. Ciasnota pomieszczeń, brak odpowiednich warunków higienicznych, ciemne izby oraz stale zwiększająca się liczba uczniów zdopingowały panią Kowalik do podjęcia działań zmierzających do budowy nowego lokalu.
W wyniku licznych starań pani kierownik, przy ogromnej pomocy Czesława Zarębskiego - dyrektora Poczty i Telegrafu w Lublinie oraz Społecznego Komitetu Budowy Szkoły 25 września 1969 roku rozpoczęto prace budowlane, które przerywane kapryśną aurą, brakiem materiałów i robotników trwały do 14 stycznia 1971 roku. W międzyczasie, 28 lutego 1970 roku, odbyło się wmurowanie aktu erekcyjnego pod budynek nowej szkoły, zaś 17 lutego 1971 roku o godzinie 12.00, w obecności władz powiatowych i kuratoryjnych, dokonano uroczystego otwarcia budynku szkoły.
W tym okresie nastąpiła zmiana organizacji życia szkolnego. Obok wytężonej pracy lekcyjnej uczniowie angażowali się w działalność chóru, zespołu muzycznego, świetlicy szkolnej, samorządu i spółdzielni uczniowskiej, drużyny harcerskiej i kółek zainteresowań. Brali udział w olimpiadach przedmiotowych i wycieczkach turystycznych, mogli korzystać z prowadzonych przez nauczycieli zajęć wyrównawczych i pomocy Poradni Zawodowo - Wychowawczej w Bychawie. Dzięki wzmożonej pracy szkoła zajęła I miejsce w powiecie bychawskim i II w województwie lubelskim w konkursie o tytuł najpiękniejszej i wzorowo zorganizowanej placówki.
Kolejnymi dyrektorami byli Adolf Grzeszczuk i Romualda Duda. Podczas ich kadencji ogrodzono plac szkoły, dokonano całkowitego remontu i modernizacji kotłowni węglowej na gazową, zainstalowano dwa taborety gazowe, kuchenkę i piecyk wieloczerpalny do ciepłej wody, zainicjowano szkolne dożywianie, urządzono klasę przedszkolną, przeprowadzono hydrauliczne prace remontowe, zreperowano dach. Uczniowie licznie działali w organizacjach szkolnych, brali udział w uroczystościach organizowanych na terenie szkoły i gminy, w zawodach sportowych, olimpiadach przedmiotowych (laureatami na szczeblu wojewódzkim byli m.in. Agnieszka Kafara, Małgorzata Flis, Eliza Kryk, Renata Janik, Monika Wcisło). Wizytujący w tym okresie szkołę Inspektor Oświaty i Wychowania bardzo pozytywnie ocenił jej działalność. Docenił pracę nauczycieli, organizacji uczniowskich, kół zainteresowań, sukcesy sportowców i uczestników konkursów przedmiotowych.
Dzień 1 stycznia 1996 roku przyniósł ważne wydarzenie dla oświaty polskiej. W tym dniu placówka stała się szkołą samorządową. Trzy lata później, w roku szkolnym 1999/2000 dyrektorem została Grażyna Sprawka, która przy wydatnej pomocy gminy rozpoczęła działania zmierzające do zmiany wizerunku szkoły. Dzięki jej zaangażowaniu budynek zyskał nowy podniesiony dach, estetyczną elewację oraz piękne, nowoczesne wejście.
Wokół szkoły pojawiły się alejki żwirowe, wybrukowane nową kostką chodniki oraz piękne ogrody w stylu angielskim. Odnowiono budynek starej szkoły, w którym mieści się Filia Gminnej Biblioteki Publicznej im. Ewy Kołaczkowskiej w Strzyżewicach oraz pomieszczenie klasy zerowej. Ponadto poprawiono stan boisk szkolnych (nawierzchnia, zamontowanie nowych koszy i bramek), wymieniono główne rury kanalizacyjne na zewnątrz budynku, przeprowadzono remont studzienek kanalizacyjnych. Rokrocznie utwardzano drogę wjazdową do szkoły. Wiele zmian i modernizacji można zauważyć również we wnętrzu szkoły. Oprócz terakoty na górnym holu i we wszystkich klasach, paneli na ścianach, generalnego remontu łazienek, wycyklinowania parkietu w zastępczej sali gimnastycznej, przeprowadzenia remontu ścian i oświetlenia, pomalowania górnego holu szkoła zyskała również nowe wyposażenie. W klasach pojawiły się meble, dywany dla młodszych dzieci oraz nowoczesne środki dydaktyczne. Dla uczniów dostępne są trzy zestawy składające się z tablicy interaktywnej, laptopa i projektora, dwa laptopy, nowe komputery stacjonarne, skanery i drukarki, kserokopiarki, magnetofony, mikrofony bezprzewodowe. Baza sportowa jest systematycznie wzbogacana o potrzebne sprzęty i przyrządy. Przy szkole pojawił się piękny plac zabaw dla dzieci, który ciągle jest rozbudowywany. Szkoła jest wyposażona w całodobowy monitoring, a od września 2016 roku również pięknie oświetlona. Cały czas czynione są starania o wybudowanie nowoczesnej hali sportowej.
Na wysokim poziomie przebiegała współpraca szkoły z rodzicami oraz z różnymi instytucjami i organizacjami. Nawiązano kontakty m.in. z CK w Piotrowicach, Gminną Biblioteką Publiczną w Strzyżewicach, Stowarzyszeniem Rodzin Katolickich w Żabiej Woli, PODN w Lublinie, ZSR CKP w Pszczelej Woli, Piekarnią Kuna w Żabiej Woli, OSP w Strzyżewicach, Poradnią Psychologiczno - Pedagogiczną w Bychawie, Strzyżewickim Towarzystwem Regionalnym, parafią, szkołami z terenu gminy. W ramach współpracy z Urzędem Gminy w szkole działał Klub Przedszkolaka organizowany dla dzieci od 3 do 5 roku życia.
W roku 2011 najważniejszym wydarzeniem, które podsumowało dotychczasowy dorobek szkoły, a jednocześnie wyznaczyło nowy kierunek pracy na przyszłość okazała się uroczystość nadania szkole imienia Rodziny Rohlandów. Przypadła ona w 95 rocznicę powstania szkoły oraz w 40 rocznicę jej funkcjonowania w obecnym budynku. Z inicjatywy pani dyrektor, rady pedagogicznej i przy znacznej pomocy rodziców organizowano różne akcje, kiermasze, pozyskiwano sponsorów. Przygotowano część artystyczną z różnych obszarów działań szkoły oraz piękne i oryginalne dekoracje. Opracowano projekt sztandaru uwzględniając prace konkursowe uczniów. W dolnej części awersu sztandaru widnieje herb rodu Rohlandów – Pogonia. Nad herbem umieszczono otwartą księgę symbolizującą wiedzę i naukę, która każdemu uczniowi otwiera drogę na świat. Widoczne drzewa to Aleja Lipowa zasadzona przed ponad stu laty przez Rohlandów. Korzenie drzew są metaforą zakorzenienia wśród wielu pokoleń uczącej się młodzieży mądrości oraz naczelnych wartości rodziny Rohlandów, takich jak Bóg, praca, rodzina. Zostały one pięknie wyhaftowane wokół polskiego orła na rewersie sztandaru. Stanowią symbol honoru, godności i najgłębszej więzi z ojczyzną.
Wychodząc naprzeciw oczekiwaniom rodziców, uczniów i środowiska lokalnego w szkole podejmowano działania wspomagające proces kształcenia. Były to m.in.
- utworzenie Izby Regionalnej (mini skansenu w celu zachowania pamiątek po patronach szkoły i gromadzenie eksponatów związanych z tradycjami małej ojczyzny),
- świetlica szkolna funkcjonująca codziennie w godzinach od 11:30 do 15:30,
- czasopismo szkolne „Szkolny głos – czyli żabie ploteczki od klasy szóstej do zeróweczki” redagowane przez uczniów na zajęciach koła dziennikarskiego,
- Wieczór Pieśni Patriotycznej organizowany rokrocznie z okazji Dnia Niepodległości dla całej społeczności żabiowolskiej,
- Festyn Rodzinny integrujący społeczność szkolną i lokalną oraz kształtujący prawidłowe relacje rodzinno-szkolne,
- Turniej Tańca o puchar dyrektora szkoły,
- Gminny Turniej Matematyczny,
- włączenie rodziców w zajęcia lekcyjne i pozalekcyjne,
- warsztaty plenerowe, wyjazdy na Zieloną Szkołę.
Ponadto zapoczątkowano szereg inicjatyw na rzecz rozwoju uczniów i szkoły. Istnieje wiele obszarów, w których uczniowie dzielą się z nauczycielami swoimi pomysłami odnośnie działań, które chcieliby podejmować w szkole. Są to:
- działania Samorządu Uczniowskiego (organizowanie kiermaszy świątecznych, obchody Tłustego Czwartku, Dnia Zdrowej Żywności, organizacja Turniejów Warcabowych, porządkowanie i opieka nad grobami Patronów),
- zajęcia dodatkowe (zajęcia wyrównawcze w klasach młodszych, zajęcia wyrównawcze z języków obcych, koło informatyczno-dziennikarskie, koło taneczne, plastyczne, recytatorskie, Koło Młodego Ekologa, zajęcia wyrównawcze z języka polskiego i matematyki w klasach starszych, warsztaty teatralne, koło regionalne, zajęcia ludowe przybliżające artystyczne tradycje różnych narodów),
- konkursy przedmiotowe, tematyczne, artystyczne i sportowe rozsławiające dobre imię szkoły i dające uczniom możliwość rozwijania swoich talentów.
Na przestrzeni ostatnich lat osiągano wysokie wyniki sprawdzianu zewnętrznego. Szkoła plasowała się między 6 a 8 staninem uzyskując noty wyższe od średniej powiatu i województwa. Wszyscy absolwenci szkoły kontynuują naukę w gimnazjach, liceach i technikach. Większa część z nich podejmuje studia wyższe.
Szkoła jest placówką otwartą na środowisko, miejscem wspólnych spotkań i pogłębiania więzi z regionem. Liczne i różnorodne uroczystości szkolne organizowane są przy współudziale i obecności rodziców oraz innych sympatyków szkoły. W bogatym kalendarzu imprez szkolnych warto wymienić: Sprzątanie Świata, Dzień Edukacji Narodowej, Ślubowanie Klasy Pierwszej, Dzień Niepodległości, Dzień Papieski, Dzień Bibliotek Szkolnych, Wieczór Wróżb i Czarów, Mikołajki, Wigilię Szkolną, Zabawę Noworoczną, Dzień Babci i Dziadka, Dzień Żołnierzy Wyklętych, Powitanie Wiosny, Dzień Ziemi, Festyn Rodzinny i Festyn Ekologiczny. Rokrocznie w Pierwszy Dzień Wiosny szkoła zaprasza wszystkich potencjalnych uczniów i ich rodziców na Dzień Otwartych Drzwi, kiedy to goście mogą zapoznać się ze szkołą i jej ofertą, nauczycielami, innymi uczniami, jak również zobaczyć pracę placówki „od kuchni”. Podczas wszystkich tych uroczystości uczniowie mają okazję wykazać się swymi talentami recytatorskimi, aktorskimi, wokalnymi, tanecznymi, plastycznymi, organizacyjnymi oraz konferansjerką. Publiczne występy kształcą również umiejętność współdziałania w zespole, budowania właściwych stosunków interpersonalnych, jak również podejmowania inicjatyw na rzecz ogółu.
Nad całością działań dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych czuwa wykwalifikowana, otwarta i przyjazna dziecku kadra pedagogiczna. W jej skład wchodzą:
- Grażyna Sprawka – dyrektor,
- Patrycjusz Borys - matematyka i informatyka,
- Halina Brygoła - edukacja wczesnoszkolna,
- Larysa Dzeman - język angielski,
- Agnieszka Kaproń - wychowanie fizyczne,
- Ewelina Klimek - świetlica szkolna,
- Eliza Kowalska - edukacja wczesnoszkolna,
- Urszula Kozieł - edukacja wczesnoszkolna,
- Dorota Lato - edukacja wczesnoszkolna, wychowanie fizyczne
- Monika Marczak - edukacja wczesnoszkolna,
- Bożena Markiewicz - język polski, historia,
- Urszula Niemirowska – muzyka,
- ks. Tadeusz Pawlas – religia,
- Agata Sobek - biblioteka,
- Ewa Szczęsna-Sienkiel – plastyka,
- Aneta Tomasik – religia,
- Aneta Wojciechowska - język niemiecki,
Pracownicy niepedagogiczni to
- Ewa Grabowska,
- Beata Malinowska,
- Dorota Rymarczyk,
- Monika Szymańska,
- Maria Wójcik,
- Bogdan Wałachowski.
W ciągu stu lat istnienia szkoła mogła poszczycić się pracą wielu znakomitych pedagogów i wychowawców, jak również pracowników obsługi. Byli to:
- Romualda Duda
- Danuta Kryk
- Alicja Gryta
- Józefa Wołoszyn
- Edyta Kędzierska
- Ewa Brzozowska
- Adela Nowak
- Barbara Bogacka
- Mieczysława Teter
- Roman Sprawka
- Grażyna Kwiecińska
- Marek Lato
- Wojciech Kret
- Marek Zdunek
- Romuald Witamborski
- Mariusz Wąsik
- Luiza Wilczkiewicz
- Jan Bartoszcze
- Celina Lichtarska
- Katarzyna Wertel
- Agnieszka Paszkiewicz
- Magdalena Jakóbczak
- Renata Rybczyńska
- Zofia Dziedzic
- Emilia Bereda
- Andrzej Maziarczyk
- Joanna Milanowska
- Robert Kulka
- Barbara Mazurek
- Joanna Kukuryka
- Marzena Słowikowska
- Krzysztof Kozieł
- Ewa Skura
- Krzysztof Gajownik
- Jadwiga Szuryga
- Teresa Bajak
- Wioletta Klimek
- Maria Mikuła
- Krzyżanowski
- Barbara Boczek
- Krystyna Gorajska
- Danuta Kafara
- Helena Koper
- Stanisława Szymuś
- Marianna Moryl
- Janusz Koper
- Stanisław Żukiewicz
- Kazimierz Markiewicz
- Anna Płonowska
- Renata Lis
- Stanisław Kijek
Wszystkim wymienionym, tym, którzy wraz z nami tworzyli i tworzą historię Publicznej Szkoły Podstawowej im. Rodziny Rohlandow w Żabiej Woli - DZIĘKUJEMY.